Nhạc sỹ Phạm Tuyên viết nên bài hát này trong không khí chiến tranh biên giới Việt - Trung nổ ra. Vào ngày 17/02/1979, với tâm trạng là người đã viết bài hát "Như có Bác trong ngày đại thắng" và sau khi nghe lời kêu gọi Tổng động viên của Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng, ông đã sáng tác ra bài hát "Chiến đấu vì độc lập tự do" trong đêm ấy - một đêm không ngủ được.

Bài hát là tình cảm của chính ông đối với quê hương đất nước. Khi ông viết bài hát này, ông nghĩ mình đã thoát khỏi không khí chiến tranh nhưng bây giờ lại bắt đầu một cuộc chiến tranh mới căng thẳng hơn. Sau này, khi ông lên các tỉnh phía Bắc thì ông mới biết là chúng ta thiệt hại hàng vạn người. Quân đội lúc đầu chỉ làm một dàn hợp xướng nhỏ nhưng sau này làm lớn hơn. Bài hát này được phát trên sóng truyền hình Việt Nam, sau khi nghe, bạn của một chiến sĩ đã gọi cho ông và nói rằng sau khi nghe bài hát này thì chỉ muốn ôm súng tiến ra biên giới phía Bắc bảo vệ Tổ quốc, ông rất cảm động vì điều đó.[2]